Dr. Ergün Demir - Dr. Güray Kılıç

İktidar yetkililerinin açıklamalarına bakılacak olursa refah düzeyi arttı, sağlıkta devrim niteliğinde yeniliklere imza atıldı, herkes sağlık hizmetinden ücretsiz olarak faydalanabiliyor, Genel Sağlık Sigortası (GSS) prim borçları ödeniyor. Oysa hemen seçim arifesinde çıkarılan Bakanlar Kurulu kararından da anlaşılıyor ki aylık geliri asgari ücretin 1/3’ünden, yani 676 TL, fazla olup, GSS prim borcunu ödeyemeyen milyonlarca vatandaş prim borcunu yapılandıramadı ve aylık 60 TL tutarındaki primini ödeyemedi.

14 Mayıs tarihli ve 2018/11769 sayılı kararname eki olarak düzenlenen ve 23 Haziran tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile altı milyondan fazla kişinin prim borcunu ödeyemediği tüm açıklığıyla ortaya çıktı. Karar ile “5510 Sayılı kanunun 60’ıncı maddesi kapsamında genel sağlık sigortalısı olup, 67’inci madde hükümleri çerçevesinde sağlık hizmeti alamayan Türkiye vatandaşları ile bunların bakmakla yükümlü olduğu kişiler, Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarına ait sağlık tesisleri, devlet üniversite sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanmada 31.12.2018 tarihine kadar 4736 Sayılı Kanunun 1’inci maddesinin birinci fıkrası hükmünden muaftır’’ hükmü geçici madde olarak eklendi. Prim ödeyemeyen vatandaşların temmuz ayında sonlanması gereken sağlık hizmeti alma hakkı 31 Aralık tarihine kadar uzatıldı.

Sağlık hizmeti alabilmek için prim ödemek zorunlu

Bu şu anlama geliyor. Vatandaşın Genel Sağlık Sigortası kapsamında sağlık hizmeti alabilmesi için GSS primini yatırması zorunlu. İlgili kanuna göre sağlık hizmetlerinden yararlanma şartları özetle şöyle:

»Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihten önceki son bir yıl içinde toplam 30 gün genel sağlık sigortası prim ödeme gün sayısının olması,

»Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilerek tecil ve taksitlendirmeleri devam edenler hariç 60 günden fazla prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması,

»Genel sağlık sigortalısı ve bakmakla yükümlü olduğu kişilerin yukardaki bentlerde sayılan şartla birlikte, sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şart.

4736 Sayılı Kanun Madde 1; Genel bütçeye dahil daireler ile katma bütçeli idareler, bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar, kanunla kurulan fonlar, kefalet sandıkları, sosyal güvenlik kuruluşları ve diğer iş yerleri ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca üretilen mal ve hizmet bedellerinde işletmecilik gereği yapılması gereken ticarî indirimler hariç herhangi bir kişi veya kuruma ücretsiz veya indirimli tarife uygulanmaz hükmü yer almaktadır.

Prim borcunu ödeyemeyenlere, prim borcunu ödeyinceye kadar MEDULLA sisteminden provizyon onayı verilmemekte ve bu nedenle sağlık hizmeti alamamaktadırlar.

Bakanlar kurulu kararı ile prim borcunu ödeyemeyenler Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarına ait sağlık tesisleri, devlet üniversite sağlık uygulama ve araştırma merkezlerinde sunulan sağlık hizmetlerinden yararlanmada 31.12.2018 tarihine kadar ücret ödemeden ayakta ve yatarak sağlık hizmeti alabilecekler.

6,4 milyon kişi ödeyemiyor

Herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan, çalışmayan, GSS primlerini ödeme imkânı olmayanlar ve prim borcu olanlar için 8 Mart 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan “Bazı alacakların yeniden yapılandırılmasına dair “6824 Sayılı Torba Kanun ile GSS prim borcunun yeniden hesaplanması ve yapılandırılması sağlanmış ve GSS prim borcunun son ödeme tarihinin 30 Nisan 2018 olduğu belirtilmişti. Ancak seçimler nedeniyle bu süreç temmuz ayı sonuna kadar uzatıldı.

Dönemin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanı Dr. Mehmet Selim Bağlı’nın 28 Mart tarihli basına yansıyan ‘’borcun üstü çiziliyor’’ açıklaması ile prim borcunu ödeyemeyenlerin sayısının 6,4 milyon kişi olduğu belirtilmişti.

Paran yoksa sağlık da yok

1. Vatandaşların Genel Sağlık Sigortası kapsamında sağlık hizmeti alabilmesi için GSS primini yatırması zorunludur ve sağlık hizmeti sunucusuna başvurduğu tarihte prim ve prime ilişkin her türlü borcunun bulunmaması şart.

2. Aylık geliri asgari ücretin 1/3’ünden az yani, 676 TL, olan vatandaşların Genel Sağlık Sigortası primi devlet tarafından ödenmekte. SGK Mart 2018 sigortalı istatistiklerinde bu sayı 8.033.464 olarak belirtiliyor.

3. Herhangi bir kapsamda sosyal güvencesi olmayan, çalışmayan, SGK’dan gelir ve aylık almayan, 18 yaşını doldurmuş ve öğrenci olmayan, aylık geliri asgari ücretin 1/3’ünden fazla olan vatandaşlar Genel Sağlık Sigortası primlerini kendileri ödüyorlar.

4. İşsiz ve çalışmayan vatandaşlar 2018 yılı için SGK’ye aylık 60,89 TL GSS primi ödeyerek sağlık hizmetlerinden faydalanabiliyorlar. Ancak milyonlarca kişinin azaltılmış olan GSS primlerini dahi ödeyemediği ortaya çıktı. Bir önceki SGK Genel Müdürü Bağlı toplam 6,4 milyon kişinin prim borcu olduğunu açıklamıştı.

5. Bu nedenle prim borcu olanlar için torba kanuna "borcun yeniden hesaplanması ve yapılandırılması’’ maddesi eklendi.

6. Ancak Bakanlar Kurulu kararı ile milyonlarca vatandaşın GSS prim borcunu ödeyemediği ortaya çıktı.

İktidar yetkililerinin ifade ettiği gibi sosyoekonomik düzey ve refah artmıyor, aksine insani koşullarda yaşamı sürdürebilmek için yeterli gelire sahip olamama durumu yani yoksulluk giderek artıyor.