Egzamanın en temel belirtileri kızarıklık ve yoğunluğu değişen kaşıntıdır. Kuruluğa bağlı olarak pullanma, döküntü ve çatlak da görülebilir. Bu sebeple, tahrişe neden olmamak için cildin kaşınmaması ve yeteri kadar nemlendirilmesi gerekir.
Yaş ve cinsiyetten bağımsız gelişen egzamanın, genellikle çocukluk çağında başladığı gözlemlendiği gibi yetişkinlik döneminde başlayan vakalar da mevcuttur. Genellikle el ve ayaklarda görülen egzama, cildin başka bölümlerinde de görülebilmektedir. Egzama, tedavisi mümkün ve kolay olan bir hastalıktır. Ancak tedaviyi geciktirmemek gerekir; çünkü egzama belirtileri gösteren ciltte cilt bütünlüğünü bozan çatlaklar oluşabilir ve akabinde bakteriler cilde girip enfeksiyon oluşmasına sebep olabilir.
Egzama Nedir?
Egzama (atopik dermatit) , ciltte kuru, pullu yama tarzında lezyonlara ve yoğun kaşıntıya neden olan kronik bir cilt rahatsızlığıdır. Bu rahatsızlık cildin kaşınmasıyla kırmızı kabarık noktalara, kalınlaşmış deriye ve cilt yüzeyinde açık kesiklere neden olabilir. Yoğun kaşıntı hissi uykuyu zorlaştırır, bu da yorgunluk, okulda ve işte kötü performans, günlük yaşam aktivitelerini gerçekleştirmekte zorlanma ve genel olarak daha kötü yaşam kalitesi ile sonuçlanır.
Egzama, her yaş ve cinsiyette görülebilen bir cilt hastalığıdır. Genellikle çocukluk döneminde başlasa da, yetişkinlikte de ilk kez ortaya çıkabilir. Egzamanın belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterir; bazı kişilerde hafif semptomlarla sınırlı kalırken, bazı durumlarda daha şiddetli ve rahatsız edici olabilir. Tedavi edilmediği takdirde, egzama kronikleşerek ciltte kalıcı hasarlara yol açabilir. Bu nedenle, egzama belirtileri fark edildiğinde vakit kaybetmeden bir dermatoloğa başvurmak önemlidir. Uygulanacak tedavi, belirtilerin kontrol altına alınmasını ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesini hedefler.
Kaşıntı, kızarıklık ve ciltte kuruluk gibi belirtilerle ilişkilendirilen ve bulaşıcı olmayan bir cilt hastalığı olan egzama, dermatoloji (cildiye) bölümü tarafından ele alınır. Genetik yatkınlık, alerjenler, çevresel faktörler ve stresin etkisiyle gelişebilen bu kalıtsal rahatsızlık genellikle eller, yüz, dirsek ve diz gibi bölgelerde ortaya çıkar. Egzama tedavisinde, cilt bariyerini onarmayı ve kaşıntıyı azaltmayı hedefleyen nemlendiriciler, topikal tedaviler ve yaşam tarzı değişiklikleri uygulanır. Uzman dermatologlar tarafından planlanan tedavi süreciyle egzamanın semptomları kontrol altına alınabilir ve cilt sağlığı korunabilir.
Egzama Bulaşıcı mı?
Egzamanın bulaşıcı olup olmadığı sorusu, hastalığa sahip olan ve çevresindekiler için endişe verici olabilir. Ancak, egzama bulaşıcı değildir. Egzama, bakteri, virüs ya da mantar gibi bir enfeksiyon nedeniyle oluşmaz; bu yüzden kişiden kişiye geçmez. Egzamalı bir kişinin cildindeki tahriş veya yaralar, çevresindeki insanlara bulaşma riski taşımaz.
Egzama, vücudun bağışıklık sistemi ile ilgili bir durum olduğundan, genetik faktörler önemli bir rol oynar. Eğer bir kişinin ailesinde egzama, astım veya alerjik hastalıklar geçmişi varsa, bu kişinin egzama geliştirme olasılığı daha yüksektir. Ancak bu durum, egzamanın başka bir kişiye bulaşabileceği anlamına gelmez.
Egzama Belirtileri Nelerdir?
- Ciltte şiddetli kaşıntı.
- Kızarıklık ve iltihaplı görünüm.
- Ciltte kuruluk ve çatlama.
- Deride kabarcıklar ve sıvı sızıntısı.
- Kalınlaşmış, sertleşmiş veya pul pul dökülen cilt.
- Açık yaralar veya enfeksiyon belirtileri (örneğin, akıntı veya sarımsı kabuklanma).
- Ciltte yanma hissi veya hassasiyet.
- Lekelenme veya cilt renginde değişiklik (hiperpigmentasyon veya hipopigmentasyon).
- El, ayak, yüz veya vücudun diğer bölgelerinde lokalize olmuş döküntüler.
Egzama Neden Olur?
- Genetik yatkınlık.
- Cildin kurumasına ve tahriş olmasına neden olan dış etkenler (sabunlar, deterjanlar, parfümler).
- Alerjenlere maruz kalma (polen, toz, hayvan tüyü).
- Stres ve duygusal faktörler.
- Bağışıklık sisteminin aşırı tepkisi.
- Hava koşulları (soğuk, kuru hava veya yüksek nem).
- Belirli gıdalara karşı alerjik reaksiyonlar.
- Enfeksiyonlar ve ciltte mantar veya bakteri üremesi.
- Cildin koruyucu bariyerinin zayıflaması.
- Kimyasal maddelere veya metale temas (örneğin nikel).
Egzama Nasıl Geçer?
Egzama, basit bir hastalık gibi görünse de oluşturduğu kaşıntılarla hastaya rahatsızlık veren ve yaşam kalitesini düşürebilen bir hastalıktır.
Cildi kurutabilecek soğuk havalarda, dışarı çıkmadan önce cildin nemlendirilmesi özellikle kış aylarında ortaya çıkan egzamanın önüne geçmede etkili olabilir. Bununla beraber yalnızca kış aylarında değil, cildin nem dengesinin her zaman korunması gereklidir. Örneğin, banyo sonrasında sabun ve duş jellerinin oluşturabileceği kuruluğu engellemek için cilt nemlendirilmelidir.
Cildin nem dengesini koruması için su tüketimi de önemlidir. Yeterince su içilmesi ve sağlıklı bir beslenme düzeninin korunması birçok hastalığın önlenmesine katkı sağladığı gibi egzamayı kontrol altında tutmaya da yardımcı olur.
Egzamayı önlemek için tozlu yüzeylerle ya da zararlı kimyasallarla temasın minimuma indirilmesi tavsiye edilir. Bunun için işi gereği ya da çeşitli sebeplerle bu tür maddelerle sıkça temas eden kişilerin eldiven takması gerekir.
Egzama oluşmuşsa, hastaların yukarıdaki önlemlere uymaya devam etmesinin yanında bazı ek tavsiyelere uyması da gerekebilir. Örneğin, ciltte tahrişten kaçınmak ve çatlak oluşmasını engellemek adına, egzama görülen bölgeler kesinlikle kaşınmamalıdır.
Doktorun önerilerine titizlikle uyulmalıdır. Oral yolla alınması gereken ilaçlar ya da cilde sürülmesi gereken kremler, doktorun tavsiye ettiği miktar ve sıklıkta kullanılmalıdır.
Erken teşhis için hastalık yayılmadan ve ilerlemeden doktora gidilmelidir.