Türk mutfağındaki birçok lezzetli yemek tuz ve çeşitli baharatlarla süslenerek damağımıza adeta şölen yaptırır.
Yemeklere tadını veren ve lezzetini artıran bir mineral olan tuzun aşırı tüketimi son derece tehlikelidir. O nedenle yemekler tuzlu mu yoksa tuzsuz mu yenir sorusu sıkça araştırılmaktadır.
İşte tuzun aşırı tüketiminin zararları...
TANSİYONU YÜKSELTİR
Diyetteki tuz artışı kan basıncını yükseltir. Tuz tüketimi arttığında aynı zamanda kan basıncını düşürmek için alınması gereken tansiyon düşürücü ilacın dozu ve sıklığı da artar. Bunun nedeni ise tuzun tansiyon ilaçlarının etkisini azaltması. Özellikle de ACE inhibitörü ve ARB grubu tansiyon ilaçlarının etkisine direnç gelişmesine yol açar. Tuzla hipertansiyon arasında doza bağlı ve doğrudan bir ilişki mevcut. Tuz alımının azaltılması uzun dönemde kalp damar hastalıkları ve inme riskini azaltır. Örneğin, diyetle alınan tuzun 10 gramdan 5 grama düşürülmesiyle inme riski yüzde 23 ve kalp damar hastalıklarının riski de yüzde 17 oranında azalabilir.
BÖBREKLERE ZARAR VERİR
Tuzlu beslenme, sadece sistemik kan basıncını yükseltmekle kalmaz, böbrek hücreleri içindeki basıncı da artırır. Glomeruller adı verilen hücrelerin içindeki basınç artışı, böbreğin süzme membranını proteinlere daha geçirgen hale getirir. İdrarla protein atılımının artması da uzun dönemde böbrekte kalıcı hasar oluşturabilir.
Tuzlu beslenme idrarla kalsiyum atılımını artırır. İdrarda bulunması gerekenden fazla kalsiyum atılması da böbrek taşı oluşumuna yol açabilir.
İNSÜLİN DİRENCİNİ ARTIRIR
Yüksek sodyum içeren diyet, kanda leptin düzeyini yükseltir. Bu hormonun artışı karın bölgesindeki yağ hücrelerini çoğaltır. Karın bölgesinde yağlanma da bel çevresinin genişlemesiyle sonuçlanır. Bunun sonucunda insülin direnci artar. Düşük sodyumlu beslenme tarzı ise glukozu dokulara taşıyan transporterlerin miktarını ve yağ hücrelerinin içindeki insülin reseptörlerini düzenler ve insülin direnci azalır. Özellikle tuza duyarlı kişilerde diyette tuz kısıtlandığında, insülin direnci düşer.
MİDEDE HASAR BIRAKIR
Yüksek sodyum içeren beslenme tarzı mide mukozasında hasar oluşturur. Hasarlanan mukoza kanserojen maddelere daha hassas hale gelir. Helikobakter pilori adlı bakterinin midede daha uzun süreli olarak yerleşmesine ve hasar yapmasına yatkınlık yaratır. Hasarlanan mide mukozasında da kanser gelişebilir. Bu nedenle tuzlu gıdalar, tütsülenmiş ve salamura gıdalardan uzak durmak gerekir.
KEMİK PROBLEMLERİNE NEDEN OLUR
50 yaş üstündeki her 2 kadından ve her 5 erkekten 1’i osteoporoz olarak adlandırılan kemik yoğunluğu azalması nedeniyle kemik kırıkları problemleri yaşar. Yüksek tuz içeren beslenme tarzı, kemiklerden kalsiyumun serbestleşmesine ve idrarla vücuttan atılmasına yol açar. Sonuçta kemikler zayıflar ve kolay kırılabilir hale gelir. Menopoz dönemindeki kadın hastalar ve yaşlılar özellikle yüksek risk altında olur.
BAĞIŞIKLIĞI DÜŞÜRÜR
Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar, fazla tuz alımının bakteriler ve yabancı maddelere karşı savaşan koruyucular olan ‘makrofajların’ fonksiyonunu azalttığını ortaya koyuyor. Bunun sonucunda da bağışıklık sistemimiz bakteri ve virüslere karşı zayıflar.
DAMARLARA HASAR VERİR
Damar hastalığına bağlı demans, bunamanın en sık görülen türü. Zihinsel fonksiyonların tümünü etkileyen bu tablo, beyin kan dolaşımının damar sertliği nedeniyle bozulması sonucunda gelişir. Tuz tüketiminin fazla olması, damar yapısını bozarak ve kan basıncını yükselterek damar hastalığına bağlı demansı hızlandırır.
MENİERE HASTALIĞINA NEDEN OLUR
Denge bozukluğu, şiddetli baş dönmesi, bulantı ve kusma ile karakterize Meniere hastalığı, iç kulağın hasarlanmasıyla ilgili bir sorun. Yüksek miktarda tuz alımı vücutta su tutulmasına neden olduğu için iç kulak basıncını artırır, hastalığın belirti ve bulgularını şiddetlendirir. Meniere hastalığının tedavisinde tuzsuz diyet son derece etkilidir.