Aşk bitti, elimden sanki minik bir balık kayıp gitti
Aşk bitti, içimden sanki bir şeyler kopup gitti
Aşk hiç biter mi?
Hiçbir şey olmamış gibi boşlukta kaybolup gider mi?

İnsanlara ‘En çok sahip olmak istediğiniz şey nedir?’ diye sorulduğunda para, mutluluk, sağlıktan sonra gelen cevap genellikle aşk olur. Aşk, yüzyıllardır insanlığı meşgul eden bir konu olmuş; insanlar tarih boyunca aşk iksirlerine başvurarak aşkın esrarını çözmeye ve denetlemeye çalışmışlardır. 

1982 yılında kurulan Ezginin Günlüğü isimli grubun en iz bırakan şarkılarından biri ‘Aşk Bitti’ şarkısıydı. Bugün bilim adamlarının onların ‘Aşk hiç biter mi*’ sorusuna cevabını sizlerle paylaşmak istedim. 

İtalyan besteci Verdi’nin bir operasında Violet ‘Gelin yalnızca haz için yaşayalım. Nasıl olsa aşklar da çiçekler gibi solacaklar’ der. Gerçekten aşk hiç biter mi ve aşk bittiğinde her şey bitip ilişki anlamsızlaşır mı?

Yapılan bilimsel araştırmalarda, hem hormon ölçümleriyle hem beyin görüntülemeleriyle, aşkın ömrünün 2-3 yıl olduğu saptanmıştır. Aşk için salınan, o kişi görüldüğünde vücutta heyecanı yaratan  dopamin, noradrenalin ve feniletamin yıllar içinde gittikçe azalmaya başlar. Oysa bu kimyasallar heyecan, heyecanla birlikte takıntı ve mutluluk hallerinin yaşanmasını sağlar. Hormonlar düştükçe yüksek kortikal merkezler harekete geçer, bir anlamda uyanma gerçekleşir. Uyandığımızda onu karşımızda gördüğümüzde, mantıklı düşünen kortikal merkezin kumandasında da dengeli bir ilişki yürütebiliyorsak, mantığımız devredeyken de keyif alabiliyorsak  ilişkimiz ömür boyu sürüyor. Eğer o eski sarhoşluk halini özlüyor, kortikal merkez devre dışıyken yaşadığınız keyfi arıyorsanız, o ilişkinin ömrü 2.5 yıl sürüyor ve siz de yeni aşklar aramaya başlıyorsunuz..

Zaman içinde, aşık olunan kişinin hataları birdenbire göze batmaya başlar. Aslında aşık olunan insan değişmez ancak aşık olan kişi aşkını artık mantık çerçevesinde değerlendirmeye başlar. Bu durumda, iki seçenek çıkar insanın karşısına.  Ya aşk bitiyor ya da yerini sevgi ve güven gibi farklı duygularla sağlam bir ilişki haline dönüyor. Eğer ilişki devam ederse endorfinler devreye giriyor ve huzur, güven gibi duygular ilişkiye ekleniyor. Seksle beraber oksitosinin salınması ile doyum ve bağlanma gerçekleşiyor. Yani başlangıçta her şey çok  güzel olan aşkın yerini onu destekleyen başka davranış modelleri alıyor. Aşk, başlangıçta hormonal ve duygusalken daha sonra sevgiye dönüşebiliyor.

Prof. Dr. Kemal Yücesoy, aşkı “geçici bir delilik hali ve akıl tutulması” olarak tanımlayarak aşka kapılmanın 1.5 saniye sürdüğünü iddia ediyor. Aşık olunca beyinde 12 merkezin aynı anda çalıştığını belirten Yücesoy, aşkın beyinde meydana getirdiği değişiklikleri şu şekilde tanımlıyor: “Aşk, görsel bir şeyle başlıyor ama görsel beğeni insan beyninde sadece saniyenin beşte biri kadar. Beyin, o an bir fotoğraf çekiyor. Bu fotoğraf çekildikten sonra kalp çarpıntısı başlıyor. Bu toplamda 1.5 saniye sürüyor. Bundan sonra bütün iş beyinde dönüyor. Tam 12 merkez birden çalışıyor. Bu geçici bir delilik çünkü o hummalı faaliyeti göstermeye başlayan merkezlerin birçoğu aslında obsesif-kompulsif hastalarda da çalışıyor. Dolayısıyla burada bir takıntı başlıyor, psikiyatrik bir problem, bir delilik hali ortaya çıkıyor. Bu çalışma sırasında komuta, yani akıl mantık tamamen devre dışı kalıyor. Burada akıl tamamen tutuluyor, her şeyin mantığı kayboluyor, ondan sonra da tüm vücutta hormonal değişiklikler ortaya çıkıyor, kısacası aşk denen mutluluk ve sarhoşluk oluşuyor.”

Aşk sadece duygusal bir süreç değil. Aşk ne kadar gerçek bir acı olabiliyorsa acıyı da fiziksel olarak azaltabiliyor. Mutlu evliliği olan kadınlara dışarıdan ağrı verildiğinde, bundan acı duyuyor. Eşini getirip elini tutturduğunuzda bu acı azalıyor. Mutsuz evliliklerde eş gelip elini tutsa da o acı seviyesi düşmüyor.

Prof. Dr. Mehmet Sungur ‘Eğer insanlar aşk yok olduğunda onun yerine gelebilecek duyguların en az aşk kadar doyurucu olabileceğine inansa, aşk ne zaman biter sorusu bu kadar korkutucu olmazdı. Oysa sevgiye dönüşmüş bir aşk insana tutkudan daha anlamlı olabilecek güzellikler sunabilir’  diyor. Aslında grup kendi sorusuna kendi cevabını da vermiş şarkısında. 

Kalır adımızla
Bir sokak duvarında
Bir ağaç kabuğunda 
Bir takvim kenarında 
Kalır bir çiçekte 
Bir defter arasında 
Bir tırnak yarasında 
Bir dolmuş sırasında
Kalır bir odada
Bir yastık oyasında 
Bir mum ışığında 
Bir yer yatağında 
Aşk hiç biter mi

Kalır dilimizde 
Yinelenen bir şarkıda 
Bir okul çıkışında 
Bir çocuk bakışında 
Kalır bir kitapta 
Bir masal perisinde
Bir hasta odasında 
Bir gece yarısında
Kalır bir durakta 
Yırtık bir afişte 
Buruk bir gülüşte 
Dağılmış yürüyüşte 
Aşk hiç biter mi

Kalır bir sokakta
Bir genel telefonda 
Bir soru yanıtında 
Bir komşu suratında 
Kalır bir pazarda 
Bir kahve kokusunda
Bir tavşan niyetinde 
Bir çorap fiyatında 
Kalır bir yosunda 
Bir deniz kıyısında 
Bir martı kanadında 
Bir vapur bacasında 
Aşk hiç biter mi