Bhopal felaketinden ne öğreneceğiz?

2 Aralık 1984’de Hindistan’ın Madhya Pradesh eyaletinde Bhopal’de Amerikan Union Carbide şirketine ait tarım ilacı fabrikasında büyük bir gaz kaçağı oldu. Eyalet hükümeti çevrede yaşayan 3787 kişinin anında öldüğünü bildirdi. Haftalar içinde 3000 daha sonra ise 8000 kişinin öldüğü bildirildi. Toplam ölü sayısı 15 bine dayandı. Yaralıların sayısının 558 bin 125 olduğu bildirildi. Bunların 38 bin 478’inin geçici engelli olduğu, 3 bin 900’ünün ise ciddi ve sürekli engelli kaldığı saptandı. Bu felaketin Çernobil’den bile çok etkileri olduğu yorumları yapıldı. Hindistan’da kurulu bu şirketin %49’u devlete aitti. Union Carbide şirketi 2001 yılında Dow Chemical tarafından satın alındı. Yeni şirket bu olayla ilgili sorumluluk yüklenmeyeceğini açıkladı. Hindistan Hükümeti Union Carbide’den 3,3 milyar dolar tazminat talep etti. Daha sonra 470 milyon dolarda anlaştılar. Hayatta kalanlara da kişi başına sadece 500 dolar düştüğü hesaplanıyor. Konu için açılan dava ancak 2010 yılında sonuçlandı ve hepsi de Hintli olan yerel yöneticilerden sekiz kişi ikişer yıl hapse ve her biri 2000 dolar para cezası ödemeye mahkûm edildiler. Oldukça hafif atlattıkları söylenebilir. Şirketin Amerikalı Genel Müdürü bir daha hiç Hindistan’a dönmedi ve hiçbir ceza almadı. Union Carbide patlamanın bir sabotaj sonucu olduğunu iddia etti. Ancak patlama öncesi birçok kaza meydana gelmişti ve 1984’de güvenlik sistemlerinin çalışmadığı ileri sürüldü.

Greenpeace tarafından kazadan 20 yıl sonra bölgede yapılan bir araştırmada toprakta normalin 6 milyar katı toksik madde bulundu.

Bitkileri böceklerden kurtarmak için yapılan ilaç fabrikası böcekler kadar insanları da öldürdü ve yaraladı. Tarım ilaçlarının kullanımı nedeniyle dünyada kaç kişinin hasta olup öldüğü ise tam olarak bilinemiyor. Aslında kimyasal tarım ilaçlarından kurtulabiliriz. Tarım ilacı demek de tabii ki çok yanlış. Bunlara şimdilerde canlı kıran (biyosit) deniyor.

Diğer yandan ülkemizde Marmara’da bazı yörelerin toksik maddelerin depolanacağı alanlar olarak belirleneceği açıklanmıştı. Halk tepki göstermişti. Bhopal felaketi şirketlerin gereken önlemleri tam olarak almadığını ve bir kaza olduğunda ortadan kaybolmaya çalıştıklarını gösteriyor.

Önceki ve Sonraki Yazılar